Niedawne postępy w sekwencjonowaniu DNA umożliwiły badaczom bezprecedensowy wgląd w życie Denisovanów, starożytnej grupy ludzi, którzy współistnieli z neandertalczykami i współczesnymi ludźmi w Azji. Po raz drugi naukowcom udało się zsekwencjonować cały genom Denisovana odzyskany z zęba sprzed 200 000 lat odkrytego w jaskini syberyjskiej. To przełomowe odkrycie znacznie poszerzyło naszą wiedzę na temat historii Denisovanów, ukazując znacznie bardziej złożony obraz, niż wcześniej sądzono.
Wiele populacji denisowian i domieszka
Dane z nowego genomu wskazują, że istniały co najmniej trzy odrębne populacje denisowian, każda z własną, niepowtarzalną historią. Na szczególną uwagę zasługują dowody na to, że pierwsi Denisowianie wielokrotnie krzyżowali się z innymi starożytnymi grupami ludzkimi. Obejmuje to nie tylko krzyżowanie się z neandertalczykami – zjawisko, które zostało już ustalone – ale także z ukrytą grupą starożytnych ludzi.
„To badanie naprawdę poszerzyło moją wiedzę o wszechświecie Denisovana” – mówi Samantha Brown, badaczka w Narodowym Centrum Badań nad Ewolucją Człowieka w Hiszpanii.
Okno do głębokiej przeszłości
Ząb, z którego pobrano ten genom, daje wgląd w okres w historii ludzkości, który znacznie poprzedza dostępny wcześniej genom Denisovana. Szacunkowy wiek tego osobnika, który żył około 205 000 lat temu, znacznie wyprzedza poprzedni genom wysokiej jakości, który szacowano na od 55 000 do 75 000 lat. Te nowe odkrycia rzucają światło na znacznie wcześniejszą fazę istnienia Denisovanów, oferując bezcenne informacje na temat ich ewolucji i interakcji z innymi starożytnymi grupami ludzkimi.
DNA Denisovana u współczesnych ludzi
Denisowianie po raz pierwszy zwrócili na siebie uwagę w 2010 roku, kiedy odkryto, że DNA kości palca znalezionej w jaskini Denisov na Syberii różni się od DNA współczesnych ludzi i neandertalczyków. Późniejsze badania wykazały, że Denisovanie krzyżowali się ze współczesnymi ludźmi: mieszkańcy Azji Południowo-Wschodniej, w tym mieszkańcy Filipin i Papui Nowej Gwinei, noszą ślady DNA Denisovana. Jednakże źródło denisowiańskiego DNA współczesnych ludzi pozostaje tajemnicą, ponieważ pochodzi ono od populacji denisowiańskiej, o której naukowcy wiedzą bardzo niewiele.
Mieszanie się z neandertalczykami i tajemniczą grupą
Nowo zsekwencjonowany genom dodatkowo potwierdza częste krzyżowanie się denisowian i neandertalczyków, którzy czasami dzielili terytorium w pobliżu jaskini Denisova. Co ważne, genom zawiera dowody na istnienie populacji neandertalczyka, która żyła od 7 000 do 13 000 lat wcześniej niż osobnik, którego ząb badano. Ta populacja neandertalczyków nie pasuje do żadnego znanego genomu, co sugeruje, że Denisowianie krzyżowali się z nieznaną wcześniej linią neandertalczyków.
Być może najbardziej ekscytującym odkryciem jest to, że istnieją dowody na krzyżowanie się z trzecią, niezidentyfikowaną grupą starożytnych ludzi. Grupa ta ewoluowała niezależnie przez setki tysięcy lat, niezależnie od Denisovanów i współczesnych ludzi. Homo erectus, znany jako pierwszy hominid, który opuścił Afrykę, jest możliwym kandydatem, ale pozostaje to jedynie przypuszczeniem, dopóki z tego gatunku nie zostanie pobrane DNA.
„Odkrywanie tych nowych populacji jest nieustannie ekscytujące” – mówi Brown.
Odkrycia te podkreślają złożoność starożytnej ewolucji człowieka i zacierające się granice między różnymi grupami. Nowy genom Denisovana jest ważnym elementem układanki, skłaniającym do dalszych badań i potencjalnie odkrywającym jeszcze więcej nieznanych gałęzi gatunku ludzkiego.
Dalsze badania starożytnego DNA obiecują ciągłe przekształcanie naszego rozumienia pochodzenia człowieka i złożonej sieci interakcji, które ukształtowały nasz gatunek.
