Nowe badanie zidentyfikowało możliwy związek między dysfunkcją zegara komórkowego a chorobą Alzheimera, otwierając ekscytujące możliwości leczenia. Naszymi ciałami rządzą złożone rytmy zwane rytmami dobowymi — ten wewnętrzny zegar określa wszystko, od cykli snu i czuwania po harmonogram procesów biologicznych. Badania pokazują, że rytmy te odgrywają ważną rolę w zdrowiu mózgu i mogą mieć związek z rozwojem choroby Alzheimera.
Badanie przeprowadzone przez naukowców z University of Washington School of Medicine (WashU Medicine) skupiało się na ekspresji genów związanych z ryzykiem rozwoju choroby Alzheimera w określonych komórkach mózgu: astrocytach (które wspierają neurony) i mikrogleju (komórkach układu odpornościowego). Porównując mózgi zdrowych myszy z mózgami wykazującymi objawy podobne do choroby Alzheimera, zespół odkrył znaczące zaburzenia rytmów dobowych tych genów. Co ciekawe, wzór ten znalazł odzwierciedlenie w próbkach tkanek ludzkich, co dodało wagi wynikom.
„Odkryliśmy, że około połowa z 82 genów związanych z ryzykiem rozwoju choroby Alzheimera jest regulowana przez wewnętrzny zegar organizmu” – wyjaśnia neurobiolog Eric Muzik z WashU Medicine. To powiązanie jest szczególnie istotne, ponieważ sugeruje potencjalny mechanizm, dzięki któremu zakłócenia naszego codziennego rytmu mogą przyczyniać się do patologii choroby Alzheimera.
Jak czas wpływa na zdrowie mózgu?
Wpływ zakłócenia rytmów dobowych może wynikać z kilku czynników. Na przykład czas usuwania odpadów w mózgu może zostać zakłócony, co prowadzi do akumulacji szkodliwego przekaźnika białkowego amyloidu beta, charakterystycznej cechy choroby Alzheimera. Ponadto zaburzenia rytmu mogą bezpośrednio wpływać na astrocyty i mikroglej, upośledzając ich zdolność do wspierania zdrowych funkcji neuronów.
Warto również zauważyć, że pacjenci z chorobą Alzheimera często doświadczają „wieczornego dezorientacji”, czyli okresu wzmożonego dezorientacji późnym popołudniem lub wczesnym wieczorem. Zjawisko to dodatkowo potwierdza pogląd, że wewnętrzny zegar mózgu jest ściśle powiązany z jego ogólnym funkcjonowaniem i podatnością na choroby.
Nowa granica w leczeniu
To przełomowe badanie otwiera nowe możliwości przyszłych metod leczenia choroby Alzheimera. Jeśli wymyślimy, jak manipulować zegarem komórkowym – na przykład wzmacniając jego sygnały lub tymczasowo go resetując – możliwe będzie zapobieganie gromadzeniu się toksycznych białek i minimalizowanie uszkodzeń neuronów.
„Mamy nadzieję dowiedzieć się, jak zoptymalizować system rytmu dobowego, aby zapobiec gromadzeniu się amyloidu i innym aspektom choroby Alzheimera” – podsumowuje Muzik. Chociaż wiele jest wciąż nieznanych, badania te dają fascynujący wgląd w nową erę, w której zrozumienie wewnętrznych mechanizmów synchronizacji naszego organizmu może okazać się kluczem do zapobiegania i leczenia chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera.
