Een supermassief zwart gat heeft de krachtigste uitbarsting ontketend die ooit is waargenomen en die kortstondig straalde met de intensiteit van 10 biljoen zonnen. De uitbarsting, afkomstig van een sterrenstelsel op 10 miljard lichtjaar afstand, vertegenwoordigt een ongekende gebeurtenis in kosmische observatie en biedt nieuwe inzichten in het extreme gedrag van deze zwaartekrachtreuzen.
De ongekende gloed
De uitbarsting werd voor het eerst ontdekt in 2018 door de Zwicky Transient Facility en de Catalina Real-Time Transient Survey. Binnen enkele maanden steeg de helderheid ervan met een factor 40, waardoor alle eerder geregistreerde uitbarstingen van zwarte gaten dertig keer kleiner werden. Het zwarte gat dat hiervoor verantwoordelijk is, heeft ongeveer 500 miljoen maal de massa van onze zon. Deze gebeurtenis is niet alleen een spectaculair vertoon van kosmische kracht, maar ook een zeldzame kans om de extreme fysica te bestuderen die een rol speelt wanneer een ster zijn gewelddadige einde tegemoet gaat.
Getijdenverstoring: een verscheurde ster
Astronomen denken dat de uitbarsting het gevolg is van een getijdenverstoring (TDE). Dit gebeurt wanneer een ster zich te dicht bij een zwart gat waagt, waar de zwaartekracht de structuur ervan overweldigt en deze uit elkaar scheurt. De geconsumeerde ster was in dit geval uitzonderlijk massief, minstens 30 maal de massa van onze zon. Terwijl stellair gas naar binnen spiraalt, warmt het op en zendt het een uitbarsting van energie uit voordat het in het zwarte gat verdwijnt.
Een maaltijd die nog steeds bezig is
Het aanhoudende karakter van de uitbarsting suggereert dat het zwarte gat de ster nog niet heeft opgegeten. Zoals Caltech-professor Matthew Graham het uitdrukte: de ster bevindt zich ‘slechts halverwege de slokdarm van de walvis’. Deze langdurige gebeurtenis biedt een uniek inzicht in het voedingsproces van een superzwaar zwart gat, waardoor wetenschappers de energie die vrijkomt gedurende een langere periode kunnen observeren.
Implicaties voor onderzoeken naar zwarte gaten
De ontdekking daagt bestaande modellen van TDE’s uit, met name de grootte van sterren die kunnen worden geconsumeerd. De geschatte massa van de vernietigde ster – 30 keer die van onze zon – is zeldzaam, wat duidt op een verkeerde interpretatie van de gegevens of op het bestaan van uitzonderlijk grote sterren in de buurt van actieve galactische kernen (AGN’s). Verdere waarnemingen hebben andere mogelijke verklaringen uitgesloten, zoals supernova’s of zwaartekrachtlenzen, waardoor de TDE-interpretatie wordt versterkt.
De toekomst van fakkeldetectie
De gebeurtenis benadrukt het potentieel voor toekomstige hemelonderzoeken, zoals het Vera C. Rubin Observatorium, om meer van dergelijke supergrote zonnevlammen aan het licht te brengen. Naarmate de technologie verbetert, zal het vermogen om deze extreme gebeurtenissen te detecteren en te analyseren toenemen, waardoor ons begrip van het gedrag van zwarte gaten en de gewelddadige processen die het universum vormgeven, wordt verdiept.
Deze recordbrekende uitbarsting herinnert ons aan de enorme kracht die in de kosmos op de loer ligt, en aan de voortdurende ontdekkingen die ons begrip van zwarte gaten en hun rol in het universum blijven herdefiniëren.
