Koffiedrinkers zien vaak de impact van hun dagelijkse gewoonte op het milieu over het hoofd. Hoewel dit niet de ergste boosdoener is, draagt de koffieproductie bij aan de uitstoot van broeikasgassen – een enkele kilo gebrande bonen kan meer dan 40 kilogram kooldioxide-equivalent genereren. Dat komt ongeveer overeen met het besturen van een auto over een korte afstand. In dit artikel wordt uiteengezet waar deze uitstoot vandaan komt en wat er eventueel aan gedaan kan worden.
De grootste impact: het kweken van bonen 🌱
Het grootste deel van de ecologische voetafdruk van koffie komt voort uit het verbouwen van de bonen zelf. Dit omvat emissies als gevolg van veranderingen in landgebruik, zoals ontbossing om landbouwgrond te creëren. Bomen slaan van nature koolstof op, dus bij het opruimen ervan komt die koolstof vrij in de atmosfeer. De productie en toepassing van kunstmest dragen ook in grote mate bij, waardoor er tijdens de productie en het gebruik broeikasgassen vrijkomen.
Het terugdringen van deze uitstoot blijkt een uitdaging. De Europese Unie heeft in 2023 geprobeerd de import van koffie geteeld op ontbost land te verbieden, maar de implementatie is twee keer uitgesteld vanwege tegenstand van koffieproducerende landen en bedrijven. De documentatievereisten werden te zwaar geacht. Dit benadrukt een belangrijk probleem: het afdwingen van duurzaamheidsnormen in de mondiale toeleveringsketens is ongelooflijk moeilijk.
Transparantie en verantwoording: een ontbrekend stukje 🔍
Consumenten hebben momenteel weinig inzicht in de milieugeschiedenis van hun koffie. Een volledige levenscyclusanalyse (LCA) – een wetenschappelijke analyse waarbij de emissies van boerderij tot kopje worden gevolgd – zou ideaal zijn, maar zelfs experts hebben moeite om deze alomvattend uit te voeren. Dit gebrek aan transparantie maakt weloverwogen aankoopbeslissingen vrijwel onmogelijk. Zonder duidelijke etikettering of traceerbaarheid kunnen consumenten niet gemakkelijk duurzamere koffieopties ondersteunen.
De vertragingen bij het afdwingen van ontbossingsverboden en de moeilijkheid om LCA’s uit te voeren doen vragen rijzen over de vraag of zinvolle verandering mogelijk is zonder systematische herzieningen. De industrie en overheden worden geconfronteerd met een moeilijke evenwichtsoefening tussen milieudoelstellingen en economische realiteit.
Uiteindelijk is de impact van koffie op het klimaat reëel, en om deze te verminderen zijn het aanpakken van de ontbossing, het gebruik van kunstmest en het verbeteren van de transparantie nodig. Tot die tijd blijven consumenten grotendeels in het ongewisse over de werkelijke kosten van hun ochtendbrouwsel.
